- تصاویر/ معلمی که سرویس مدرسه دانش آموزانش است
- تصاویر/مبلمان را در بسته بندی به اندازه پیتزا بخرید!
- تصاویر/ برداشت گندم در سیستان و بلوچستان
- تصاویر/ بازسازی صحنه قتل در منطقهای خوش آب و هوا
- عکس/باصفاترین تراس جهان این شکلی است
- تصاویر/ معماری عالی و چشمنواز یک ویلا
- تصاویر/ زمین شگفت انگیز را از بالا ببینید
- تصاویر/ بارش شدید باران و آبگرفتی در یزد
- تصاویر/ آیین واگذاری استقلال و پرسپولیس به بخش خصوصی
- عکس/ کاخ گلستان ۷۷ سال قبل
نوای جنوب:نگاه ایدئولوژیک زیربنای قانونشکنی نیست و فقط یک توجیه است. باید این مساله را باور کنیم که قانونشکنی ریشه در تضاد منافع دارد.
نوای جنوب:نگاه ایدئولوژیک زیربنای قانونشکنی نیست و فقط یک توجیه است. باید این مساله را باور کنیم که قانونشکنی ریشه در تضاد منافع دارد. حققان و پژوهشگران علوم اجتماعی و حقوق، تعاریف مختلف اما تقریباً مشابهی از مفهوم قانونگریزی ارایه کردهاند. مشهورترین آنها قانونگریزی را «حیله نسبت به مقررات در درجات متفاوت» میداند. به عبارت دیگر زمانی ما یک عمل را قانونگریزانه میدانیم که فرد بکوشد قانونی را به اصطلاح «دور بزند» و با تکیه بر خلاءهای قانونی، یک قانون را اجرا نکند.
با مهدیمعتمدیمهر، فعال سیاسی و اجتماعی و صاحبنظر حقوقی در همین زمینه گفتوگو کرده ایم:
*قانونگریزی به عنوان پدیدهای هزینهساز و نگرانکننده شناخته میشود. این اتفاق چگونه رایج شده است؟
پاسخگو نبودن و غیردموکراتیک بودن سیستم مدیریتی هم از منظر سیاسی و هم از منظر مدیریتی، موقعیتهایی ایجاد میکند تا بتوانیم این طور بگوییم که قانونگریزی وجهی از همان ساختار است.
مثلاً وقتی گفته میشود مبتلا به فساد سیستماتیک هستیم، این فساد سیستماتیک در لایههای حاکمیتی رخ میدهد. یعنی از هر سلول اقتصادی که در ساختارهای کلان مدیریتی و مالی یک بخش مبتلا یا در معرض فساد است که به سمت جامعه سرریز میشود. البته در خودِ جامعه هم قانونگریزی به دلیلهای مختلفی بروز و ظهور میکند، با این توضیح که بخشی از آنها به دلایل فردی است و بخشهای دیگر به دلایل اجتماعی. وقتی در جامعهای مبتلا به مشکلات اقتصادی تورم، رشد فزاینده و بیکاری هم ادامه داشته باشد و در نتیجه رکود بر قرار باشد، راهحلهای معطوف به خود دستِ بالا را پیدا میکنند.
یعنی مردم برای پاسخ دادن به نیازهایی که امکان برآورده شدن آنها را ندارند، دست به راهحلهایی میزنند که در نهایت منجر به قانونشکنی یا قانونگریزی میشود تا نیاز لحظهای خودشان را برآورده کنند. حالا این نیاز لحظهای میتواند حداقل مطالبههای معیشتی باشد، یعنی نیازهایی که غیرقابل عبور است.
*خودِ قانون چقدر در قانونگریزیها سهم دارد؟
بخشی از قانونگریزیِ بهخاطر استانداردهای نادرست قانونگذاری است. یعنی ورود قوانین عمومی به حیطههای خصوصی مثل سبک زندگی. بهطور مثال برای آن چیزی که در تمام ابعاد سبک زندگی شناخته میشود، در واقع ساختار عمومی کشور هم در تامین نیازهای مختلف نمیتواند کمکی بکند، راهحلهای معطوف به خود شدت میگیرند. یعنی این راهحلهای معطوف به خود به قانونشکنی منجر خواهد شد. دلیل دیگر قانونگریزی چیزی جز ورود حوزه عمومی به حوزه خصوصی است.
مثل قوانین کیفری که در مورد سبک زندگی افراد وجود دارد. مثل نوع پوشش، شنیدن موزیک و مواردی که تحت عنوان تجسس در خودروهای مردم و پیامکهایی که به خانوادهها ارسال میشود و امری غیرمتعارف است. چون مردم در هیچ کجای جهان قایل به این نیستند که حقوق خصوصی و سبک زندگی شخصیشان را دولتها رقم بزنند.
یعنی هرچقدر که مداخله ساختار عمومی در سبک زندگی شخصی افراد بیشتر شود، میزان قانونشکنیها هم افزایش پیدا خواهد کرد. بخش دیگری از قانونشکنی هم به بوروکراسیهای ناقص و نادرستی ربط پیدا میکند که در کشورهای توسعهنیافته جاری و ساری است، مثل بحث چِک که عدم همهگرایی در قانون چک که ابعاد گوناگون آن را پوشش بدهد، منجر به این میشود که در یک بُرهه زمانی جرم چک بلامحل افزایش پیدا کند. یا مثلا عدم جزیینگری قوانین در معاملات فضا را برای دور زدن قانون فراهم میکند. این بحثها میتواند چرایی بخشی از قانونشکنی را توضیح بدهد.
*درباره برخی از موضوعها، نسبت به قانونی بودن یا نبودن اختلافنظرهایی جدی مطرح میشود. این مساله چه ربطی به اصرار گروه یا گروههایی بر رویکرد ایدئولوژیک میتواند باشد؟
اینکه برخی پدید آمدن این مساله را به نگاه ایدئولوژیک گروهی ربط میدهند، تشخیص ناصحیحی است. در واقع نگاه ایدئولوژیک زیربنای قانونشکنی نیست و فقط یک توجیه است. باید این مساله را باور کنیم که قانونشکنی ریشه در تضاد منافع دارد. یعنی در جامعهای که دموکراسی در آن پررنگ نیست، بهطور طبیعی بین گروهها و سلیقههای مختلف منازعه شدید قدرت خودنمایی میکند. منازعهای که فراتر از رقابتهای شناختهشده دموکراتیک است.
یعنی گروههایی که از موقعیت بالاتر و حمایت بیشتری برخوردارند، برای حذف رقیب ممکن است به بعضی از قواعد ایدئولوژیک استناد کنند. اما این فقط یک روکش و روبنا است و حقیقت مساله قدرتی است که ساختارهای قدرت غیر دموکراتیک در اختیار آنها میگذارد. پس باید گفت، مساله اصلی استبداد است، نه ایدئولوژی. یعنی ممکن است، استبداد از با ایدئولوژی یا از هر چیز دیگر عمل خودش را توجیه کند.
در حالی که حاکمیت قانون بی عیب و نقص باشد و ساختار استبدادی در یک جامعه مهار شود، این قبیل فرصتها کمتر پیش میآید و حتی ممکن است پیش هم نیاید. بهعنوان مثال ظرفیت اقتصادی آمریکا در دنیا مثالزدنی است. طبیعتا ساختارهای نظام سرمایهداری میتواند فرصت را برای استثمار کارگران و اقشار ضعیف فراهم کند، اما در ساختار دولتی کشوری مثل آمریکا ارقام مالی مجرمانهای را که در سطح کلان باشد نمیتوانید پیدا کنید. مثلاً اختلاسها و رانتهایی با تعداد صفرهای پرشمار در این کشور بعید و یا حداقل احتمالش خیلی ضعیف است.
این حالت دلیلی جز این ندارد که بهخاطر پاسخگو بودن حاکمیت به جامعهمدنی منفذهای فساد بسته است. پس با وجود اینکه نظام سرمایهداری نظامی ظالمانه است، فقط به دلیل حضور جدی جامعهمدنی در مناسبات مختلف عملکرد حاکمیت همیشه در کنترل است.
*علت اصلی مغفول ماندن جامعهمدنی چه چیزی میتواند باشد؟
اساسا همه مردم در هر جامعهای شایستگی این را دارند که از یک جامعه مدنی بسیار قوی و پویایی برخودار باشند. با این حال تضعیف جامعه مدنی با این هدف انجام میشود تا به گروههایی فرصت فساد سیاسی و اقتصادی اعطا شود. همچنین باید گفت، تقلیل تاثیرگذاری جامعه مدنی در جوامع امری اتفاقی نیست.
*گروهی که درصدد تخریب جامعهمدنی هستند، با چه ابزارهایی و چطور موفق میشوند؟
ببینید! در همه کشورهای توسعهنیافته، ساختار قدرت لزوماً مبتنی بر ساختار قانونی نیست. در واقع یک ساختار حقیقیِ قدرت وجود دارد که در واقع قدرتی آمرانه برای بخشی از حاکمیت فراهم میکند، بنابراین میتوانند با اتکا به زور جامعهمدنی را به انزوا کشیده و تقلیل بدهند تا بتوانند با اراده خودشان فرصتها را به سودِ گروههای متبوع خودشان رقم بزنند. آنهم در شرایطی که تجربه جهانی نشان داده است که بدون همراهی نهادهای نظارتی و امنیتی امکان قانونشکنیهای گسترده وجود ندارد.
مثلاً در کشور گرجستان اگر با مقابله با قانونشکنی توانست در مبارزه با فساد حدود ۱۰۰ پله ارتقاء پیدا کند، به این دلیل بود که نظام قضایی و پلیس به بحث ورود کرد و توانستند قانونشکنیها را به حداقل ممکن برسانند. البته این به این معنی نیست که هر جایی که قانونشکنی رواج دارد، همهِ ساختار نظاتی و نظامیاش فاسد هستند.
*مقابلۀ جدی با قانونگریزی چقدر میتواند به کاهش بحرانهایی نظیر اقتصادی و حتی بیاعتمادی عمومی کمک کند؟
اساسا بحران حاصل قانونگریزی است. یعنی اگر قانون در امور لحاظ شود، بحرانی وجود نخواهد داشت. در واقع مهمترین عاملِ بحران اقتصادی پدیده هزینهساز فساد است.
به همین دلیل بحران اقتصادی معلول فساد و قانونشکنی است. اما اینکه دور زدن قانون چگونه مرتفع شود، لزوماً راهکار قضایی ندارد. تصور من این است راهحل سیاسی گام اصلی برای قانونشکنی است. با این توضیح که اگر در جامعهای دموکراسی جاری باشد و تصمیمگیران خودشان را به افکار عمومی پاسخگو بدانند، جامعه مدنی قوی شده و نهادهای نظارتیِ مدنی میتواند با نهادهای نظارتی رسمی همافزایی داشته باشد و در نتیجهِ چنین حالتی از گسترش فساد ممانعت بهعمل میآید.
*مقابلۀ با قانونگریزی برای سیستمهای مدیریتی کار دشواری است؟
دقیقا کار سختی است. به ویژه برای سیستمهایی که خودِ سیستم بهطور ساختاری مبتلا به فساد است، مبارزه با قانونشکنی حتما کار سختی است. به همین دلیل عرض کردم گام اولِ مبارزه با قانونگریزی راهحل سیاسی دارد، نه قضایی. در واقع منشاء اصلی قانونگریزی در جوامع توسعهنیافته خودِ ساختار حاکمیت است. البته وقتی از حاکمیت حرف میزنیم، با یک ساختار و سازمان طرف هستیم و منظورمان افراد حاضر در نظام سیاسی نیست.
این توضیح هم لازم است که ساختار با علم بر قانونشکنی بودن کارش قانون را دور میزند، یعنی مثل یک دزدی که میداند برای چه کاری از دیوار خانه مردم بالا میرود. البته ساختار برای کار خود توجیه دارد و حتی خیلی وقتها با حُسن نیت اقداماتی را انجام میدهد و به فکر منافع مردم است.
ببینید! مثلاً در طول سالهای گذشته «دور زدن تحریمها» در ایران «ارزش» بود، در حالی که برای این کار باید برخی از قوانین داخلی را هم دور زد. به همین خاطر یکی از نقدهایی که مخالفان روحانی به دولت گذشته وارد میکردند این بود که «شما بلد نیستید، تحریمها را دور بزنید» پس وقتی در جامعهای که یک ضدِ ارزشِ فسادآورِ قانونشکنانه به عنوان ارزش ترویج میشود، پاسخ روشن است و حرف دیگری برای گفتن باقی نمیماند!
*ممنون، حرفی مانده است؟
قانونشکنی، قانونشکنی است و با هیچ متر و معیاری توجیه نمیشود.
اخبار استان بوشهر
- استاندار بوشهر:پیشرفت 51درصدی بیمارستان جایگزین فاطمه زهرا بوشهر در دولت انقلابی+تصویر
- مراكز اتفاقات و عملیات برق استان بوشهر هوشمندسازی (طرح هما) شدند
- تجلیل معاون شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور از دفتر بهره برداری و توسعه تأسیسات تأمین ، تصفیه خطوط انتقال آب شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر+تصویر
- خط انتقال مجتمع آبرسانی روستایی حسین زائری شهرستان دشتی استان بوشهر وارد مدار شد
- انتصاب شایسته از سوی شهردار برازجان،مهندس پوراکبری معاون شهردار برازجان شد+تصاویر و جزئیات
- نشست وهم اندیشی مشترک بین شهردار بندر دیر ومسئولین واحد ها با اعضای شورا برگزار شد+تصاویر
- نشست مشترک مدیریت شهری بندر دیر با رئیس دفتر نماینده جنوب استان در مجلس +تصویر
- بمناسبت شهادت حضرت امام جعفر صادق(ع) ،مراسم عزاداری در شرکت توزیع برق استان بوشهر+تصویر
- پروژه نوسازی شبکه توزیع آب روستای چاه حسین جمال به بهرهبرداری رسید
- تکالیف مجمع سال ۱۴۰۱ و عملکرد سال ۱۴۰۲ شرکت آبفا استان بوشهر بررسی شد
- دستگیری کلاهبردار ۶۰ میلیاردی در کنگان
- بارش های بهاری در استان بوشهر ادامه دارد
- فراخوان عمومی دعوت به مزایده فروش خودروهای اسقاطی پتروشیمی پردیس
- پيام قدر دانی و سپاسگزاری مجموعه مدیریت شهری از حاميان برگزاری پیشکسوتان سرخابی در شهر بیدخون
- استاندار بوشهر خبر داد:آخرین اقدامات نهضت ملی مسکن در شهرستان دشتی+تصویر
- دیدار معاون سیاسی فرماندار دشتستان با اساتید دانشگاه ازاد اسلامی دشتستان +تصویر
- معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی فرماندار دشتستان با بازنشسته های فرهنگی دیدار کرد.+تصویر
- آگهی برگزاری مجمع فوق العاده تعاونی مسکن شرکت توزیع برق استان بوشهر+تصاویر
- پیام تسلیت شرکت توزیع برق استان بمناسبت شهادت امام جعفر صادق(ع)
- امام جمعه عالیشهر: این دولت تلاشهای جهادی و شبانه روزی می کند،شرایط اقتصادی ساخته دولت قبل است
- رئیس جهاد دانشگاهی استان بوشهر در سمت خود ابقا شد
- پیام تسلیت شرکت ابفای استان بمناسبت شهادت امام جعفر صادق(ع)
- پیام تسلیت شهرداری وحدتیه بماسبت شهادت امام جعفر صادق+تصویر
- علی موحدی مدیرکل:استخدام ۱۶۰۰ معلم جدید در آموزش و پرورش استان بوشهر
- پیام دکتر علی باستین معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری بوشهر به مناسبت کسب جایگاه برتر استان در دومین رویداد طرح توسعه زنجیره ارزش راهبردی کشور
- (پیام شهردار و رئیس شورای شهر بندر دیر بمناسبت سالروز شهادت امام جعفر صادق(ع)
- دکتر احمدی نماینده جنوب استان روز معلم را تبریک گفت+تصویر
- بخش رادیولوژی و سونوگرافی درمانگاه فرهنگیان برازجان افتتاح شد+تصویر
- تجلیل شهرداری آبپخش از کارگران در هفته کار و کارگر +تصاویر
- طی یک اقدام فرهنگی توسط شهرداری وحدتیه صورت گرفت؛ آئین تجلیل و رونمایی از تالیفات مؤلفین و نویسندگان فرهنگی+تصاویر
- باران شدید و طغیان رودخانه در برازجان+تصاویر
- ادامه بازدید دکتر موسی احمدی نماینده جنوب استان از حوزه انتخابیه+تصاویر
- پیام پایگاه مقاومت شهدای بسیج برازجان بمناسبت روز معلم
- کارگران شرکت آبفا استان بوشهر تجلیل شدند
- کنکور امسال استان بوشهر، بدون خاموشی و با پایداری کامل شبکه برق برگزار گردید.
- آیین تکریم و معارفه فرمانده حوزه مقاومت بسیج حضرت ام البنین (س) خواهران شبانکاره +تصاویر
- پیام شهرداری وحدتیه بمناسبت روز کارگر+تصویر
- بازنشستگی ۵۵۲ مددجوی کمیته امداد بوشهر با پرداخت ۱۰ سال سابقه بیمه
- اختصاص ۷۰۰ میلیارد ریال اعتبار به پروژه خط انتقال آبرسانی دیلم / افزایش دو برابری ظرفیت انتقال آب به شهرستان
- پیام شرکت توزیع برق استان بوشهر بمناسبت روز کارگر +تصویر
- پیام شرکت توزیع برق استان بوشهر بمناسبت روز صنعت برق+تصویر
- جلسه مشترک شهردار ومسئولین واحد های شهرداری و اعضای شورای اسلامی شهر دیر برگزار شد+تصاویر
- پیام شهردار و رئیس شورای شهر دیر بمناسبت روز معلم
- مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان بوشهر خطاب به کار فرمایان: کارفرمایان باید حقوق و عزت کارگر را رعایت کنند
- :پیام مهندس عالی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر بمناسبت روز جهانی کار و کارگر
- آئین تکریم و تجلیل از اعضای شورای اسلامی شهر وحدتیه توسط شهرداری+تصاویر
- پیام تبریک دکتر احمدی نماینده جنوب استان بمناسبت روز شوراها+تصویر
- شهردار بیدخون در پیامی نهم اردیبهشت ماه، سالروز تشکیل شوراهای اسلامی را تبریک گفت
- پیام مدیر کل آموزش و پرورش استان بوشهر به مناسبت هفته گرامیداشت مقام معلم
- برگزاری مراسم گرامیداشت سالروز تاسیس بسیج کارگران و کارخانجات در بوشهر+تصاویر
اخبار استان فارس
- واکنش وزیر بهداشت به ماجرای مسمومیت پزشکان در شیراز
- عکس/ واکنش خبرساز هادی چوپان به روز شیراز
- (تصاویر) بارش شدید باران در حرم شاهچراغ(ع)
- اولین تصاویر از انفجار مرگبار یک ساختمان در شیراز
- تصاویر/ تجمع مردم شیراز در محکومیت حمله اسرائیل به کنسولگری ایران
- تصاویر/ پخت مقلوبه توسط بانوان شیرازی
- تصاویر/ مسافران نوروزی در تخت جمشید
- تصاویر/ رأی گیری در حافظیه و سعدیه
- فرمانده یگان امداد شیراز به شهادت رسید
- ادثه در آزادراه شیراز اصفهان با ۲ فوتی و ۲مصدوم
- 29 روستای فارس به شبکه ملی اطلاعات متصل شدند
- سومین مأمور پلیس در فارس به شهادت رسید +عکس
- امام جمعه شیراز: خشکی آسمان و بچه دار نشدن مردم به خاطر گناهان است
- تصاویر/ تجمع مردم شیراز در محکومیت حادثه تروریستی کرمان
- قائم مقام وزیر فرهنگ و گردشگری چین وارد شیراز شد
- محور ساسانی فارس در بسته های سفر قرار می گیرد
- زلزله شیراز را لرزاند + جزئیات
- دیدار برادران گرایی با رئیس دادگستری فارس+عکس
- قتل در شیراز و شناسایی قاتل توسط پلیس فارس
- اختصاصی/فرمانده انتظامی سابق دشتستان و دیر ،فرمانده انتظامی شهرستان فسا شد+تصویر
- استاندار فارس: معاون اقتصادی را معرفی کرده ام
- تیغ فاضلاب بر گلوی سلامت شهروندان شیرازی از دل محصولات کشاورزی
- دومین مجروح گروگانگیری در بلوار چمران شیراز جانباخت
- بیش از ۲۰۲ هزار متقاضی در طرحهای نهضت ملی مسکن فارس نامنویسی کردهاند
- حمایت شهرداری شیراز از استارتآپها و ایدههای نخبگان
اخبار ورزشی
- پیشکسوتان استقلال و پرسپولیس تهران در بیدخون+تصویر
- همسر سابق مهدی قائدی،دارایی های بازیکن استقلال را تصاحب کرد،+جزئیات
- واکنش جالب رامین رضاییان به حمله سپاه به اسرائیل + عکس
- لیگ برتر،گل افساید پرسپولیس،اشتباهات داوری!همیشه به نفع یک تیم و به ضرر رقبای آن تیم
- تصاویر/جنجال تازه کریستیانو رونالدو در عربستان
- تنها راه حضور استقلال و پرسپولیس در آسیا مشخص شد
- عکس/ زیباترین قلب آبی رنگ در اینستاگرام سردار آزمون
- آشتیکنان جواد نکونام با یک استقلالی
- نظر ۵ کارشناس داوری درباره صحنه مشکوک دربی ۱۰۳
- چرا استقلال برنده دربی شد؟
- روز و ساعت دربی ۱۰۳ مشخص شد
- دیدار دبیر جامعه متحد جوانان اسلامی دشتستان با ورزشکاران وحدتیه+تصاویر
- تقدیر اسماعیل ضیاء دبیر جامعه جوانان متحد اسلامی شهرستان دشتستان از نایب قهرمان تیراندازی بانوان کشور در شهر آبپخش+تصاویر
- بنزسواری که پول غذا ندارد!
- پیام جذاب ماشاریپوف به هواداران استقلال
- سرنوشت همکاری قلعهنویی با تیم ملی پس از حذف در نیمه نهایی جام ملتها چه میشود؟
- کنایه الریاضیه عربستان به اخراج طارمی
پربازدیدترین اخبار
- اختصاصی/دیدار دکتر محمدی زاده با معلم زمان تحصیل خود در هفته بزرگداشت معلم+گزارش تصویری
- اختصاصی/جلسه شورای اداری استان به ریاست دکتر محمدی زاده استاندار بوشهر +گزارش تصویری
- حضور مدیر عامل و کارکنان پتروشیمی پارس در آموزش و پرورش شهرستان عسلویه به مناسبت روز معلم+تصاویر
- آیین تکریم و معارفه فرمانده حوزه مقاومت بسیج حضرت ام البنین (س) خواهران شبانکاره +تصاویر
- عملکرد جهادی،انقلابی ودرراستای تشویق به مشارکت ،انتخاب صادق شهابی به عنوان روابط عمومی برتر استان بوشهر+تصاویر
- رئیس جهاد دانشگاهی استان بوشهر در سمت خود ابقا شد
- باران شدید و طغیان رودخانه در برازجان+تصاویر