به نقل از باشگاه خبرنگاران؛ بازار ته لنجی هم در استان‌‎های جنوبی همیشه گرم بوده است. بازاری که از انواع مواد غذایی تا پوشاک، کیف و کفش، لوازم بهداشتی و آرایشی، لوازم خانه و ... در آن پیدا می‌شود و غیر از جنوبی‌ها مشتریان پروپاقرصی هم از دیگر نقاط کشور دارد.

برای استانی مانند بوشهر که ساحلی طولانی دارد و زندگی بسیاری از مردمانش با تجارت دریایی گره خورده ته لنجی نقش حیاتی دارد.

خیلی‌ها از بازار ته‌لنجی نان می‌خورند از خدمه شناور گرفته تا صاحبان خودرو‌های باربری و از بازاری گرفته تا حتی کسی که در زمینه گردشگری فعال است و به بازارگردانی که به هوای خرید کالای ارزان قیمت به بنادر این استان سفر می‌کنند.

بیش از دو هزار شناور سفاری یا باری در استان بوشهر فعالیت دارند که هرکدام از این لنج‌ها بین ۶ تا ۸ ملوان دارند یعنی بیش از ۱۲ هزار نفر به طور مستقیم در شناور‌ها مشغول به کار هستند.

۳۵ تا ۴۰ هزار نفر نیز در بازار شهر‌های ساحلی از طریق خرید و فروش کالای ته لنجی فعالیت می‌کنند که با این احتساب خانواده‌های ملوانان و بازاریان یعنی حدود ۱۶۰ هزار نفر از جمعیت استان از طریق واردات کالای ته لنجی امرار معاش دارند.

تلاطم‌های ته‌لنجی

اما ته لنجی و بازارش مثل دریا همیشه با تلاطم همراه بوده است و هر از چند گاهی ته لنجی دستخوش تغییراتی می‌شود، یک بار میزانش را کم می‌کنند و یک بار فهرست کالاهایش را تغییر می‌دهند.

طبق آخرین مصوبه دولت هر ملوان می‌تواند سالانه در ۶ سفر دریایی و در هر سفر ۱۵۰ میلیون ریال کالا همراه خود بیاورد. البته این مصوبه مربوط به زمانی است که دلار ۳۸۰۰ تومان بوده است نه الان که بالای ۲۰ هزار تومان است.

محمد سهراب پور ملوان اهل بندر محمد عامری شهرستان تنگستان در گفت‌وگو با خبرنگار ما تغییر نکردن سقف واردات ته‌لنجی با وجود افزایش قیمت دلار و کاهش کالا‌ها را از مشکلات ته لنجی در استان بوشهر عنوان کرد.

احمد حسینی ملوان گناوه‌ای هم در این زمینه به ما گفت: بیشترین کالایی که در بازار ته لنجی این بندر عرضه می‌شد پوشاک، کیف و کفش و لوازم آرایشی و بهداشتی بود، اما با توجه به تغییر فهرست کالاها، اکنون ته لنجی به سمت کالا‌های ساختمانی و ابزار آلات رفته که مشتری در گناوه ندارد و مستقیم به دیگر نقاط کشور به ویژه تهران می‌رود.

به گفته او، از سوی دیگر سقفی که برای کالای همراه ملوان در نظر گرفته شده پاسخگوی تامین نیاز ملوان نیست.این ملوان مشکل دیگر را در زمینه ته لنجی نبود اجازه برای حضور طولانی در کشور مقصد عنوان کرد.

پس از شیوع کرونا سفر‌های دریایی به کشور‌های حوزه خلیج فارس هم لغو شد و لنج‌ها در ساحل به گل نشستند.

اواسط خرداد بود که رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه در استان بوشهر گفت: قطر اعلام کرده تنها شناور‌های فلزی که بارگیری و تخلیه بار آنها به‌صورت مکانیزه انجام می‌شود می‌توانند با برگه سلامت ملوانان و قرنطینه گیاهی به قطر سفر و در بنادر آن تخلیه و بارگیری کنند و امارات هم اعلام کرده که شناور‌های چوبی و سنتی تنها با هدف صادرات و واردات کالا می‌توانند به بنادر این کشور سفر کنند.

نجمه قائدی زاده افزود: امارات متحده عربی اعلام کرده شناور‌های چوبی که خالی از بار و برای بارگیری به بنادر این کشور سفر می‌کنند باید با شرکت‌های حمل‌ونقل و تجاری در امارات قرارداد داشته باشند.

کسادی مهم‌ترین بازار عرضه کالای ته‌لنجی بوشهر

شاید اکنون کمتر کسی باشد که آوازه گناوه و بازار کالا‌های ته‌لنجی‌اش را نشنیده باشد. بندری که در سال‌های گذشته به ویژه در تعطیلات نوروزی پذیرای میلیون‌ها مسافری بود که از گوشه و کنار کشور برای خرید کالا‌های ارزان قیمت خارجی به آن سفر می‌کردند.

محبی عضو هیات امنای بازار گناوه با اشاره به اوضاع نامساعد بازار این بندر تجاری گفت: پس از مدتی که به علت شیوع کرونا شناور‌ها نمی‌توانستند به سفر بروند حالا با مجوز امارات می‌توانند به این کشور سفر کنند، اما با دردسر‌ها و مشکلاتی؛ که یکی از آن‌ها داشتن قرارداد با یک شرکت اماراتی است. شرکتی که برای انجام کار ۳۰ هزار درهم می‌گیرد.

او ادامه داد: اگرچه هزینه سفر بالا رفته است، اما افزایش هزینه حمل کالا بیش از حد افزایش یافته به طوری که کرایه هر کانتینر کالا از ۳۰ میلیون تومان به ۲۵۰ میلیون تومان رسیده و یا هزینه هر گونی برنج که شامل چهار کیسه ۱۰ کیلویی است از ۱۵۰ هزار تومان به یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان افزایش یافته است و پرداخت این هزینه‌ها از عهده خرده فروشان بر نمی‌آید.

این فعال بازار گناوه افزود: قیمت هر فروند لنج یک و نیم میلیارد تومان است و اگر این لنج در هر سفر بتواند هشت کانتینر کالا بار بزند در عمل، هزینه حمل بارش در یک سفر دو میلیارد تومان می‌شود و به این ترتیب نه تنها در یک سفر هزینه خرید لنج در می‌آید که لنج‌دار سود خوبی هم نصیبش می‌شود.

محبی گفت: با حساب و کتابی که انجام داده‌ایم هزینه هر لنج در سفر دریایی بیش از ۲۵۰ میلیون تومان می‌شود نه دو میلیارد تومان!

تاجران پایتخت نشین، لنج‌ها را قبضه کرده‌اند

عضو هیات امنای بازار گناوه افزود: با این هزینه‌ها بازاریان گناوه نمی‌توانند کالا وارد کنند و فقط تاجران شهر‌هایی مانند تهران و اصفهان هستند که پول خوبی برای حمل کالا به لنج‌‎داران می‌دهند و در نهایت سودش را آنها می‌برند.

محبی ادامه داد: طبق مصوبه جدید برخی کالا‌ها از جمله پوشاک، کیف و کفش و لوازم آرایشی از فهرست کالای همراه ملوان حذف شده است؛ کالا‌هایی که رونق بازار گناوه از فروش آنها بود. حالا به جای این‌ها کالا‌هایی مانند پارچه، لوازم خانگی، لوازم یدکی و خشکبار به اسم ته لنجی وارد گناوه می‌شود که مربوط به تاجران تهرانی است و مستقیم پس از ورود به پایتخت منتقل می‌شود. حالا اگر مغازه‌دار گناوه‌ای آن کالا را نیاز داشته باشد باید از تهران خرید کند که این طور هزینه بالا می‌رود و مشتریان کم می‌شوند.

او عنوان کرد: برای تاجر تهرانی که پیش از این باید ۴۰۰ میلیون تومان برای ورود یک کانتینر پارچه هزینه می‌کرد بسیار به صرفه است که حالا ۲۵۰ میلیون تومان هزینه کند، برای لنج‌دار هم بهتر است که کالای این تاجر را حمل کند، چون سود خوبی نصیبش می‌شود و به این ترتیب کسی برای بازاری گناوه بار وارد نمی‌کند.

گرانی، کسادی بازار و سودی که به جیب ملوان نمی‌رود

محبی نتیجه این حکایت را کسادی بازار این شهر دانست و افزود: بازار گناوه به همین علت‌ها بی کالا شده و ۸۰ درصد مغازه‌ها تعطیل و نیمه تعطیلند، زیرا کالایی برای فروش ندارند. کالا‌هایی هم که هستند روز به روز گران‌تر می‌شوند. به طوری که دیگر باید دور کالای ارزان در گناوه را خط کشید. حتی می‌توان گفت اکنون قیمت مواد غذایی خارجی در بوشهر که همیشه شهری گران بوده، ارزان‌تر از گناوه است.

او معتقد است آنچه که به عنوان ته لنجی یا کالای همراه ملوان وارد این بندر می‌شود فقط اسم ملوان را یدک می‌کشد وگرنه سودی از آن نصیب ملوان و مرزنشین نمی‌شود.

این عضو هیات امنای بازار گناوه عنوان کرد: فقط با پیگیری‌های صورت گرفته دستمزد ملوانان به ۶ میلیون تومان در هر سفر دریایی افزایش یافته که اگر چه سفر دریایی ۲۰ روز تا یک ماه طول می‌کشد، اما با توجه به شرایط ناشی از کرونا و دیگر مسائل، مشخص نیست که ملوان چند بار در سال می‌تواند سفر کند.

محبی که نگران آثار این وضعیت بر زندگی ساکنان زادگاهش است، گفت: زندگی ۹۹ درصد اهالی گناوه به تجارت دریایی وابسته است. حتی کسی که کالای ایرانی مانند مواد غذایی می‌فروشد امیدش به ورود مسافرانی است که برای خرید کالای ته‌لنجی به این بندر می‌آیند و برای تامین نیازشان از او هم خرید می‌کنند.

آوردن ته لنجی فرصت است یا تهدید؟

سید علی موسوی گُمارانی  رئیس هیات مدیره اتحادیه لنج داران و حمل‌ونقل دریایی استان بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار ما، ته لنجی را، راه درآمد بسیاری از ملوانان این استان از سال‌های دور عنوان کرده که بسیاری از شغل‌ها در کنار آن به وجود آمده است.

موسوی گُمارانی بیان کرد: ته لنجی فرصتی است که می‌توان از آن به عنوان قدرت محرک اقتصاد کشور بهره برد.

او سقف میزان ته لنجی را در شرایط کنونی بسیار اندک خواند و افزود: باتوجه به شیوع ویروس کرونا هر لنج شاید یک بار بتواند به دریا برود و نمی‌تواند نیازهایش را برآورده کند.

رئیس هیات مدیره اتحادیه لنج داران و حمل‌ونقل دریایی استان بوشهر ادامه داد: باید برای جامعه لنج‌داران فکر کرد و دولت باید تسهیلاتی برای این قشر در نظر بگیرد.

مشکلات ته لنجی چاره می‌خواهد

خورشید گزدرازی رئیس اتاق بازرگانی استان بوشهر هم به خبرنگار ما گفت: با توجه به اینکه زندگی بسیاری از مردم جنوب کشور به دریانوردی وابسته است، موضوع ته لنجی باید به طور ویژه پیگیری شود.

گزدرازی افزود: ورود کالای ته لنجی در حال انجام است، اما میزان در نظر گرفته شده برای ترخیص کالا از شمال تا جنوب استان مختلف است.

او معتقد است باید نیاز سنجی شود و کالا‌هایی به عنوان ته لنجی وارد شوند که نیاز اساسی کشور باشند و در این راه لازم است در جلساتی با کمک بخش خصوصی نیاز‌ها مطرح و تعیین شوند.

رئیس اتاق بازرگانی استان بوشهر ادامه داد: مسئولان استانی تا جایی که می‌توانستند با هماهنگی نمایندگان استان در مجلس از اختیاراتشان استفاده کرده‌اند، اما این کار نیاز به تصمیمات ملی دارد.

عضو هیات امنای بازار گناوه نیز نبود قانونی مشخص را مشکل اساسی ته لنجی عنوان کرد و از تصمیم‌گیران خواست راه حل اساسی برای آن در نظر بگیرند تا معیشت ساکنان استان‌های جنوبی در جزر و مد تصمیم‌های مختلف مدیران دچار مشکل نشود.

محبی همچنین به این نکته اشاره کرد که میزان کالای ته لنجی بر اساس خودرو‌هایی که بار را از لنج تحویل می‌گیرند محاسبه می‌شود و این میزان در نقاط مختلف استان بوشهر مختلف است به طوری که در گناوه هر لنج می‌تواند ۵۰ خودرو، دلوار ۴۰ خودرو وبندر‌های جنوبی استان ۳۰ خودرو بار به عنوان ته لنجی تخلیه کنند.

موسوی گمارانی رئیس هیات مدیره اتحادیه لنج داران و حمل‌ونقل دریایی استان بوشهر نیز با گلایه از مسئولان بیان کرد: لازم است مسئولان حرف‌های فعالان حوزه تجارت دریایی را بشنوند، اما هیچ کدام از مسئولان ما را به نشست‌هایشان دعوت نکرده و از ما نظر نخواسته‌اند.

مجلس در پی راه حلی برای ته‌لنجی

نماینده مردم بوشهر، گناوه و دیلم در مجلس شورای اسلامی چندی پیش در جمع اعضای شورای تامین و تعدادی از مسئولان دستگاه‌های اجرایی شهرستان گناوه گفت: با توجه به اینکه مردم منطقه از زیرساخت‌های و منابع اشتغال‌زایی مناسب و پایدار بهره‌مند نیستند تنها راه معاش آنان در شرایط کنونی کالای همراه ملوان (ته لنجی) است.

عبدالکریم جمیری افزود: اگر کالای همراه ملوان به موضوعی پیچیده تبدیل شده و ساماندهی نشده، به این علت است که ما برای مردم این منطقه در هیچ حوزه‌ای دیگر و زیرساخت‌‍‌هایی که می‌توانسته منبع اشتغال باشد، سرمایه‌گذاری نکرده‌ایم.

او ادامه داد: باتوجه به اینکه شغل بیش از ۸۰ درصد مردم این منطقه به دریا و کالای همراه ملوان وابسته است، باید به گونه‌ای که به معاش آنان و اقتصاد کشور آسیب وارد نیاید، تصمیم گیری شود.

نماینده مردم بوشهر، گناوه و دیلم در مجلس یازدهم گفت: بیش از خیلی از آقایان مدعی، به فرمایش رهبر معظم انقلاب درباره موضوع قاچاق و شعارسال بامحوریت جهش تولید معتقدم، اما با همین نگاه و با همکاری همه دستگاه‌های اجرایی و نظارتی و بازرگانان باید در حل مشکلات ایجاد شده تلاش و همت کنیم.

نماینده شهرستان‌های کنگان، دیر، جم و عسلویه در مجلس شورای اسلامی نیز در نشست با شهرداران و اعضای شورا‌های اسلامی شهر‌های دیر، بردستان، دوراهک، آبدان و بردخون شهرستان دیر گفته است: برای ساماندهی کالای همراه ملوان (ته لنجی) نمایندگان مجلس طرحی ارائه خواهند کرد تا شیوه اجرایی آن تغییر یابد.

حجت الاسلام موسی احمدی بیان کرد: برای حمایت ملوانان طرحی در دست اقدام داریم که ترخیص کالای همراه ملوان دیگر به صورت خودرویی نباشد و به مبلغ یورو صورت گیرد و هرسال با این مبلغ و میزان کالا برای ملوانان مشخص شود.

کالای همراه ملوان یا ته لنجی کلاف سردرگمی شده که بار‌ها برای باز کردن گره‌هایش تلاش شده، اما ملوانان معتقدند نتیجه  خاصی برای آنها نداشته است؛ ملوانانی که از همراهی این کالا‌ها فقط زحمات طاقت فرسایش نصیبشان می‌شود.

علیرضا بحرانی اقبالی