نوای جنوب:سرکه می‌تواند طیف وسیعی از عوامل بیماری‌زا از جمله E-Coli را از بین ببرد و به همین خاطر در مصارف مختلفی از تمیز کردن دندان‌های مصنوعی تا ضدعفونی کردن میوه‌ها و سبزیجات نیز ارزشمند است.کمی سرکه سفید، یک کش پلاستیکی و یک کیسه زیپ‌دار و تنها ۲۵ دقیقه زمان کافی است تا بتوانید با یک مسواک کهنه، رسوب آهکی که روی شیر آب فلزی حمام را پوشانده از بین ببرید. این ترفند، یکی از ترفندهایی است که در شبکه‌های اجتماعی به عنوان راهکارهای ساده و موثر در نظافت منزل توصیه می‌شود.

در حالی که هزاران محصول تجاری تمیزکننده در بازار وجود دارد، بسیاری از اینفلوئنسرها ترجیح می‌دهند تا از سرکه استفاده کنند. کاربردهایی که برای سرکه معرفی می‌شود، از چربی‌زدایی از پنجره‌ها گرفته تا شستن توت‌فرنگی یا نظافت توالت...

به نظر می‌رسد که سرکه در هر بخشی از منزل معجزه می‌کند. از تمیز کردن ماشین ظرفشویی و ماشین لباسشویی گرفته تا ضدعفونی کردن آزمایشگاه‌های دانشمندان. اما چه چیزی باعث می‌شود که سرکه تا این حد کاربردی و ارزشمند باشد؟

از نحوه تولید تا نحوه اثرگذاری سرکه در نظافت

سرکه از طریق فرآیند تخمیر و در دو مرحله ساخته می‌شود؛ در ابتدا کربوهیدرات‌هایی از هر نوع، برای تغذیه به سلول‌های مخمر داده می‌شوند و آنها شکر را تبدیل به الکل و دی‌اکسید کربن می‌کنند. سپس این الکل در معرض اکسیژن قرار گرفته و دوباره تخمیر می‌شود و این بار به‌جای مخمر، با باکتری استوباکتر و ویولا، مایع الکلی تبدیل به ترکیبی از آب و اسید استیک خواهد شد.

اسیدی بودن سرکه، مهم‌ترین عامل در تاثیرگذاری آن در امر نظافت است. از یک سو سرکه آنقدر ملایم است که به پارچه‌ها و سطوح آسیبی نمی‌زند؛ ولی از سوی دیگر آنقدر قوی است که بتواند از شر لکه‌های سرسخت و رسوبات خلاص شود. pH سرکه تجاری تقریبا ۲.۲ است (۱۰ برابر اسیدی تر از نوشابه‌های معمولی). اما pH سرکه‌های خانگی به حدود ۳ می‌رسد.

وقتی سرکه روی لکه‌ها، به ویژه لکه رسوبات معدنی مثل رسوب آهک ریخته می‌شود، اسید آن باعث تجزیه این رسوبات خواهد شد. این واکنش نوعی نمک (استات کلسیم که به راحتی در آب حل می‌شود) و دی‌اکسید کربن تولید می‌کند.

دیگر مزیت سرکه هم خاصیت ضدمیکروبی آن است. اگرچه برخی باکتری‌های بسیار خاص می‌توانند در محیط‌های اسیدی دوام بیاورند ولی بقا و تکثیر اکثریت باکتری‌ها در محیطی اسیدی سخت و غیرممکن است. یک متد قدیمی برای نگهداری غذاها، ایجاد شرایطی نامناسب برای باکتری‌ها با استفاده از سرکه و نمک بود. منطق نهفته پشت نظافت با سرکه هم همین است.

تحقیقات حکایت از آن دارد که سرکه می‌تواند طیف وسیعی از عوامل بیماری‌زا از جمله E-Coli را از بین ببرد و به همین خاطر در مصارف مختلفی از تمیز کردن دندان‌های مصنوعی تا ضدعفونی کردن میوه‌ها و سبزیجات نیز ارزشمند است.

یکی دیگر از ترفندهای کاربردی، استفاده از سرکه برای نظافت سطوح است. کافی است کمی سرکه روی سطح ریخته و مقداری جوش‌شیرین روی آن بپاشید... بلافاصله کف فوم مانندی تشکیل می‌شود. در این واکنش، آب و حباب‌های دی‌اکسید کربن تشکیل شده که به تجزیه فیزیکی لکه‌ها کمک می‌کند. جوش‌شیرین، ماده‌ای است که با اسید واکنش نشان می‌دهد و به خودی خود برای حل کردن لکه‌های چربی بسیار مفید است و باعث می‌شود تا مولکول‌های آلی درون لکه‌ها، در آب حل شوند.

اینجا سرکه ممنوع است!

تنها در یک مورد خاص هرگز نباید از سرکه استفاده شود: آن هم برروی برخی از انواع سنگ‌ها.

ریختن سرکه برروی سنگ‌هایی مثل سنگ آهک، تراورتن یا اونیکس، چه روی کفپوش، چه برروی میزکار و یا کاشی‌ها، باعث خراب شدن سنگ می‌شود. چرا که این سنگ‌ها، حاوی کربنات کلسیم است که مثل جوش شیرین، ماده‌ای پایه‌ای به شمار می‌رود و هنگامی که اسید استیک موجود در سرکه شروع به فعالیت کند، سوراخ‌هایی روی این سنگها ایجاد می‌شود.

سرکه و نظافت وسایل الکترونیکی؟!

استفاده از سرکه برای تمیز کردن داخل وسایل الکترونیکی توصیه نمی‌شود؛ چرا که مایعی اسیدی است که می‌تواند باعث خوردگی در قطعات فلزی شود. اما می‌توانید ترکیبی از آب مقطر و سرکه را برای تمیز کردن بخش‌های بیرونی لپ تاپ و تجهیزات کامپیوتری (به‌شرطی که به برق نباشند) استفاده کنید. کافی است این محلول را برروی یک دستمال میکروفیبر اسپری کرده و آنها را تمیز کنید. هرگز این محلول را مستقیما روی وسایل الکترونیکی اسپری نکنید و تا زمانی که محلول کاملا خشک نشده، دستگاه را به برق نزنید.

از این شیوه می‌توانید برای تمیز کردن لپ‌تاپ و حتی موبایل‌های هوشمند هم استفاده کنید. البته ناخالصی‌های موجود درسرکه ممکن است در صورت استفاده برروی مدارهای الکترونیکی مشکل ساز شوند.

سرکه در تعمیر دوربین‌ها

یکی دیگر از کاربردهای سرکه، در تعمیرات دوربین‌های فیلمبرداری است. دوربین‌هایی که سالهاست در حالی که باتری داخلشان بوده، استفاده نشده‌اند، ممکن است دچار نشتی باتری شده باشند و همین عملکرد دوربین را مختل می‌کند. اینجاست که سرکه مشکل گشاست. کمی سرکه می‌تواند رسوب و نشتی باتری را پاک کند.

در عین حال سرکه در تمیز کردن لنزهایی که به شدت کدر و تار شده‌اند نیز کاربردی است. این مایع جادویی کپک را نیز به خوبی از بین می‌برد و از آنجا که در محیط‌های مرطوب، بخش داخلی لنز دوربین‌ها ممکن است کپک بزنند، می‌توان از سرکه برای پاک کردن این لنزها بهره برد. هرچند که استفاده از امکانات مدرن مخصوص این کار بیشتر توصیه می‌شود.

اثرگذاری سرکه در از بین بردن بوهای نامطبوع

گاهی توصیه می‌شود که با جوشاندن یک ظرف سرکه و با تبدیل اسید استیک به بخار، بوهای نامطبوع را از بین برد. اما واقعیت آن است که بخار غلیظ اسید استیک، راه‌های هوایی و چشم‌ها را تحریک می‌کند.

بهترین کار این است که برای از بین بردن بوی قوی و نامطبوعی مثل بوی باقیمانده از پخت ماهی، این بو را با شستشوی وسایل با اسید ملایمی مثل سرکه خنثی کرد. سرکه با آمین‌های موجود در روغن ماهی واکنش نشان داده و نمک‌هایی را تشکیل می‌دهد که نمی‌توانند وارد هوا شده و بینی را آزار دهند. در عین حال آبلیمو هم گزینه مناسبی برای این کار است.