نوای جنوب:

قسمت دوم


🔸️نیروی های شجاع الملک که منتظر رویارویی با قوای انگلیس بودند با بارانی شدید مواجه می شوند به طوری که بر اثر ضعف در نگهداری از باروت و تجهیزات نظامی ، دچار خسران موقتی شده و به ۱۵ کیلومتری شمال برازجان و قریه دالکی عقب نشینی می کنند .

🔸️البته روایت دیگری هم وجود دارد که وی بر اثر گزارش ناصحیح و پر از اغراق قراولان در خصوص کثرت لشکر بریتانیایی مبادرت به این عمل نمود .

🔸️در حینی که شجاع الملک دست به عقب نشینی زد ، سواران قشقایی در یک شبیخون سنگین به دشمن ، چند تن از سربازان انگلیسی را به قتل رسانیده و سپس از مهلکه می گریزند.

🔸️انگلیسی ها به حرکت خود ادامه داده و بدون مقاومتی وارد پادگان برازجان میشوند اما از آنجایی که احتمال حملات پارتیزانی نیروهای ایرانی میرفت، به سمت ۱۰ کیلومتری جنوب غربی برازجان در قریه ای به نام خوشاب پسروی کرده و در آن مکان اردو زدند‌.

🔸️با بررسی های بیشتر جاسوسان شجاع الملک ، وی برآورد دقیق تری در خصوص میزان نیروهای بریتانیایی مستقر در خوشاب پیدا کرده و نیروها را جهت درگیری آماده می سازد.

🔸️ اولین حمله غافلگیرانه از جانب ایران ، توسط سواران قشقایی به فرماندهی *" سهراب خان "* انجام می شود که تلفاتی سنگین به انگلیسی ها وارد می کند تا جایی که سرلشکر اترام بر شدت حملات و غافلگیری ناشی از آن اسب سقوط کرده و تا ساعت ها بیهوش می شود .

🔸️انگلیسی ها با روشنایی صبح دست به پاتک زده و سعی در به اسارت گرفتن نیروهای ایرانی می نمایند که در اثر شدت حملات آنان شجاع الملک باز هم خوف کرده و تا کنارتخته در ۲۵ کیلومتری برازجان عقب نشینی می کند اما نیروهای قشقایی و بومی به صورت دسته های کوچک و ضربتی در مناطق اطراف باقی مانده و درگیری را ادامه می دهند .

🔸️ با ادامه یافتن درگیری و بارش شدید باران ، *"ژنرال اوترام"* صلاح را بر عقب نشینی دیده و لشکر انگلیس سریعا به سمت بوشهر برمی گردد.

🔸️در مسیر برگشت نیز مردم روستاهای مختلف به صورت خودجوش و هماهنگ نشده با توان اندک خود حملاتی ایذایی را نسبت به نیروهای انگلیسی صورت می دهند و فرماندهان مقابل را متوجه این نکته می سازند که حرکت در عمق خاک ایران خطرات جدی برای جان آنان در پی خواهد داشت.

🔸️نکته مهم نبرد خوشاب روش جنگ نامنظم نیروهای بومی ، تنگستانی ، دشتستانی و قشقایی بود که با توجه به قابلیت های بالای نظامیان بریتانیا به لحاظ رزم کلاسیک و دارا بودن توپخانه قدرتمند ،  موثرتر از نیروهای رسمی قشون ایران عمل کرد و اگر حملات ضربتی نیروهای قشقایی و تنگستانی و بومیان خوشاب نبود شاید نتیجه جنگ به گونه ای دیگر رقم می خورد و متجاوزان انگیزه حرکت به عمق خاک ایران را پیدا می کردند.

🔸️جنگ خوشاب تنها نبرد کلاسیک ناموفق انگلستان در برابر ایران بود که اعتماد به نفس نیروهای فارس و جنوب را در برابر تجاوزات بعدی این امپراطوری بحری بالا برد و اثرات آن بر روحیه و غرور افسران و فرماندهان بریتانیایی تا حدی بود که *"ژنرال استاکر"* چندی پس از آن در بوشهر خود کشی کرد .

🔸️البته با توجه به ضعف حکومت قاجار و صدراعظم بی کفایت وقت یعنی میرزا آقاخان نوری ، در نهایت مسئله هرات با امضای قرارداد *"پاریس"* توسط *"فرخ خان امین الملک غفاری "* ( وزیر مختار ایران در فرانسه ) فیصله یافت و ایران برای همیشه از شهر هرات که همواره آن را ملک طلق خود می دانست صرفنظر کرد .

(علی تقوی)