نوای جنوب: اگر جنگلکاری ادامه بیابد بزرگترین جنگل حرا را دیریها بهنام خود میزنند. اما رؤیای دیریها تحقق نیافت، بلکه جادهای خاکی قلب تالاب خوربردستان را شکافت و دیریها را در شوک برد.
نوای جنوب:
زهرا کشوری
اگر جنگلکاری ادامه بیابد بزرگترین جنگل حرا را دیریها بهنام خود میزنند. اما رؤیای دیریها تحقق نیافت، بلکه جادهای خاکی قلب تالاب خوربردستان را شکافت و دیریها را در شوک برد.
این جاده راه دسترسی سایت پرورش لارو میگو را به دیر باز میکند. جادهای که نه مجوز محیط زیست را دارد نه سازمان آب منطقهای را. استانداری بوشهر هم مسئولیت آن را نمیپذیرد. این جاده، هم راه ورود آب و سیلاب را به جنگلهای حرا میبندد هم بستر رودخانه دلوار را تخریب میکند. حریم خوربردستان را هم زخم میزند. مرگ تدریجی را نیز برای رؤیای سبز جنگلهای حرا دیر مینویسد.
اجرای طرح تکثیر بچه میگو در مجاورت جنگلهای حرا شهرستان دیر در روزهای اخیر باعث اعتراض دوست داران طبیعت و شکایت مسئولان و کارشناسان محیط زیست و شرکت آب منطقهای استان بوشهر از این طرح شدهاست.
آخرین نمونه این اعتراضها تشکیل حلقه انسانی حفاظت از جنگلهای حرا در اطراف این منطقه توسط دوستداران طبیعت و محیط زیست در روز پنجشنبه هفته گذشته است.
هر جای دیر که دست میگذاری، درد میکند
به نوشته ایران، مدتی است لودرها لرزه بر تن جنگلهای حرای دیر انداختهاند برای جاده کشی. سایت پرورش میگو، پیش از این با تخریب بخشی از ساحل ماسهای دیر زخم اول را به محیط زیست دیر زد. از وسعت ۸۰ کیلومتری ساحل شنی «بندر دیر» تنها ۱۸۰۰ متر باقی مانده است.
سرمایهگذار با وجود مخالفت محیط زیست، توانست ۴ هکتار از آن را بگیرد و در دو هکتار کار را شروع کند. خاک را در منطقه باتلاقی و جزر و مدی دریا ریخت و سایت پرورش میگو را کلید زد. اعتراض دیریها و ورود رسانهها هم کاری از پیش نبرد. این سایت نه تنها آخرین نقطه ساحل ماسهای- شنی دیر را دفن کرد، بلکه جنگلهای حرا را تهدید میکند. اما این داستان تلخ بیپایان به همین جا ختم نشد و داستان جاده دسترسی دیریها را دلنگران کرد.
حالا هرجای دیر که دست میگذاری درد میکند. چشم شهر به لکه سبز جنگلهای حرا در خوربردستان است. خیابانهای شهر با تابلوهای بزرگ از ریههای تنفسی بندر میگویند.
رضا پرتو سنگی دبیر شبکه زیستمحیطی مردمنهاد بوشهر، خور دیر بین دیر-بردستان را یکی از مهمترین خورهای دیر میداند که بیشتر درختهای حرای آن را مردم شهر کاشتهاند. همین تلاش مردمی هم باعث شد تا دیر به عنوان شهر تالابی استان شناخته شود. اما خوشحالی شهروندان خیلی ادامه پیدا نکرد. یک سرمایهگذار محلی توانست مجوز ۴ هکتار از حریم تالاب دیر را برای پرورش میگو از کارگروه ماده ۱۱ استانداری بگیرد. داستان به همینجا ختم نشد. سرمایهگذار بولدوزر بهجان خور انداخته تا جاده دسترسی را از سایت پرورش میگو به دیر ببرد. بهگفته پرتوسنگی زیرساختهای جاده انجام گرفته است. اگر جاده آسفالت شود، مسیر ورود آب به جنگلهای حرا قطع و درختها خشک میشود.
این اتفاق به ناراحتی دیریها منجر شد. هم کاشتههای خود در جنگل حرا را از دست رفته میبینند، هم با توجه به حرکت آب به سمت شهر، این ساخت وسازها را باعث هدایت سیلاب به سمت شهر برمیشمرند. آنها طغیان سال ۹۵ ساحل دیر به سمت شهر را از خاطر نبردهاند؛ پدیدهای که دیریها به آن سونامی میگویند اما کارشناسان از آن به «سیش» یاد میکنند. دیریها در گفتوگو با «ایران» میگویند که مخالف توسعه شهر و سرمایهگذاری در ساحل نیستند. آنها حتی یادآوری میکنند که دیر ۷۰ کیلومتر خط ساحلی دارد، چرا باید سایت پرورش میگو در تنها تالاب شهری دیر ساخته شود؟ ۴هکتار از این منطقه در حالی به پرورش لارو میگو اختصاص داده شد که با تبدیل این منطقه به تالاب از اسفند ۹۸ هرگونه واگذاری اراضی این منطقه خلاف قانون بوده است.
طرح دهکده گردشگری در تالاب خوربردستان
شهرداری و شورای شهر هم نیم نگاهی به خوربردستان دارند. میخواهند طرح گردشگری دیر را در این منطقه اجرا کنند. اما سرمایهگذار پرورش لارو میگو، گوی رقابت را از مدیریت شهری ربود. قوانین محیط زیست هر دو طرح را مخالف حفاظت از ساحل میداند؛ هم دهکده گردشگری را، هم سایت پرورش لارو میگو را.
مهران پوسه رئیس شورای شهر دیر در گفتوگو با «ایران» میگوید: «شهرداری و شورا به دنبال اجرای طرح دهکده گردشگری در منطقه خور بودند، اما پرورش لارو میگو در کارگروه زیربنایی با ریاست استاندار تصویب شد و هیچ کس هم از شورا نپرسید آیا این طرح با طرح دهکده گردشگری منافات دارد یا نه.» او از مخالفت تمامی اعضای شورای شهر دیر با سایت پرورش میگو خبر میدهد و اعتقاد دارد که این طرح به جنگلهای حرا آسیب میزند. به گفته پوسه، شورای شهر دیر به فرمانداری و استانداری اعلام مخالفت کرده است.
مدیریتهای جزیرهای در تنها تالاب شهری دیر
فرهاد قلینژاد مدیرکل محیط زیست بوشهر از مخالفت با طرح گردشگری در تالاب دیر خبر میدهد. محیط زیستیها مشغول مخالفت با مدیریت شهری برای اجرای این طرح بودند که سایت پرورش میگو گرهبرگره انداخت. قلینژاد از مخالفت محیط زیست با ساخت سایت پرورش لارو میگو خبر میدهد و میگوید: «آب منطقهای در کارگروه ماده ۱۱ اعلام کرد ۲ هکتار از ۴ هکتار واگذار شده خارج خور است. بنابراین مجوز سایت پرورش لارو داده شد.»
او درباره ساخت جاده دسترسی هم میگوید: «جاده را راه و شهرسازی بدون مجوز سازمان حفاظت محیط زیست ساخت. چون راه و شهرسازی اعتقاد دارد شهر در حریم وظایف سازمان راه و شهرسازی است.» بهگفته قلینژاد، متولی حریم خورها هم وزارت نیرو است. با وجود این، آنطور که قلینژاد و احمد لاهیجانزاده معاون محیط دریایی کشور به «ایران» میگویند محیط زیست، شکایت به مراجع قضایی برده است. آنها هم اعتقاد دارند احداث این جاده، ورود سیلاب و روانآبها را به جنگلهای حرا قطع میکند و باعث از بین رفتن جنگلهای ارزشمند منگرو (حرا) میشود.
آبمنطقه ای بوشهر: ما مجوز ندادهایم
بهگفته فرهاد قلینژاد ساخت جاده دسترسی سایت پرورش لارو میگو مجوز آبمنطقهای را دارد، اما علی محمدی مدیرکل منابع آب بوشهر صدور مجوز از سوی آبمنطقهای را رد میکند.
محمدی میگوید: «حریم خور در حوزه اختیارات محیط زیست است، بنابراین محیط زیست باید در این زمینه پاسخگو باشد.»
محمدی هم از مخالفت آبمنطقهای با ساخت جاده دسترسی خبر میدهد و میگوید این جاده بستر رودخانه دلوار و حریم خور را بههم میزند. آبمنطقهای هم به گفته محمدی برای حل مسأله دست به دامان مراجع قضایی شده و شکایت به قانون برده است. او میگوید: «برای جاده از ما استعلام نکردند و ما هم بهدلیل آنکه طرح در بستر رودخانه دلوار بود، پیگیری قضایی کردیم.»
استانداری مجوز برای ساخت جاده دسترسی نداده
برخی کسانی که در این گزارش با آنها گفتوگو شده، مسئول مجوز ساخت سایت پرورش میگو و جاده دسترسی را استانداری میدانند. آنها از کارگروهی نام میبرند که در استانداری تشکیل شده است، اما ستوده معاون استاندار بوشهر صدور مجوز جاده دسترسی از سوی استانداری را رد میکند. او البته میگوید: «اگر جادهای احداث شده است حتماً همه مجوزهای لازم را دارد.» حال این سؤال پیش میآید چه کسی مسئول ناامیدی و دلنگرانی یک شهر از بابت جنگلهای حرا است؟ آیا صادرکنندگان مجوز به این مسأله توجه دارند که تخریب جنگل حرا چه لطمهای به مشارکتهای اجتماعی در بندر دیر میزند؟
تأکید رئیس سازمان جنگلها بر حفاظت از جنگلهای حرا
رئیس سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور طی نامهای به مدیر کل منابعطبیعی و آبخیزداری استان بوشهر بر حفاظت از جنگلهای حرا تأکید کرد.
پس از انتشار بیانیه از سوی کنشگران حوزه منابع طبیعی در خصوص لزوم حفاظت از جنگلهای حرا واقع در «بندر دیر» مسعود منصور در نامهای خطاب به غلامرضا منتظری بر حفاظت از این منابع ارزشمند طبیعی تأکید کرد.
رئیس سازمان جنگلها در این نامه آورده: تمامی عرصههای جنگلی کشور بهطور عام و جنگلهای منحصر بفرد حرّا بهطور خاص، غیر قابل واگذاری به اشخاص حقیقی و حقوقی هستند و همواره تحت تملک دولت و مدیریت این سازمان قرار دارد و به موجب قوانین و مقررات موجود تغییر کاربری این جنگلها ممنوع است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی تاکید کرد: انجام فعالیت عمومی و عمرانی دولتی از قبیل جاده، خط لوله نفت، گاز، آب و .... مستلزم اخذ نظر سازمان حفاظت محیط زیست و ایضا موافقت این سازمان است و منوط به عدم ورود خسارت و یا جبران آن خواهد بود و تاکنون هیچگونه سابقهای از درخواست و یا اعلام موافقت سازمان در این خصوص وجود ندارد.
منصور در پایان تأکید کرد: مقتضی است با مراقبت و دقت نظر، از هرگونه تخریب و تصرف عرصههای جنگلی و نیز اقداماتی که منجر به آسیب غیر قابل جبران به جنگلهای حرا میشود جلوگیری و نتیجه اقدامات را به این سازمان گزارش کنید.
بررسیهای لازم در باره طرح تکثیر میگوی دیر انجام میشود
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر گفت: این اداره کل بررسیهای لازم درباره طرح تولید بچه میگو که قرار است در نزدیکی جنگلهای حرا دیر اجرا شود انجام میدهد.
غلامرضا منتظری در گفت وگو با ایرنا افزود: انجام فعالیتهای عمومی و عمرانی دولتی از قبیل جاده، خط لوله نفت، گاز وآب مستلزم گرفتن نظر سازمان حفاظت محیط زیست و موافقت منابع طبیعی و منوط به وارد نشدن خسارت و یا جبران آن خواهد بود و تاکنون هیچگونه سابقهای از درخواست و یا اعلام موافقت این اداره کل در این زمینه وجود ندارد.
وی بیان کرد: طرح تکثیر بچه میگو در محدوده ذخیره گاهی جنگلهای حرا نیست بلکه درمجاورت آن قرار دارد که درکارگروه امور زیربنایی استان بوشهر مصوب شده اما از منابع طبیعی مجوزی برای اجرای آن گرفته نشدهاست.
منتظری ادامه داد: با توجه به اهمیت حفظ جنگلهای حرا، کارشناسان منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر در حال بررسی تاثیر اجرای طرح پرورش میگو روی رویشگاه و محدوده ذخیره گاهی حرا هستند.
وی گفت: جنگلهای حرا به عنوان ذخیره گاه طبیعی دارای اهمیت خاصی هستند و حفظ این محدوده ذخیره گاهی مهم و ضروری است.
منتظری تاکید کرد: این اداره کل با دقت نظر از هرگونه تخریب و تصرف عرصههای جنگلی و نیز اقداماتی که منجر به آسیب غیر قابل جبران به جنگلهای حرا میشود، جلوگیری میکند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر گفت: بیشترین گونههای دست کاشت حرا با همکاری تشکلهای غیر دولتی و محیط زیست در زمینهای ساحلی کم عمق شهرستان دیر، ورودی بوشهر، بندر ریگ، دیلم، عسلویه و کنگان غرس شدهاست.